အေအေပီပီမှ ဇွန်လအတွက်လစဉ်အစီရင်ခံစာနှင့်နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားစာရင်းထုတ်ပြန်ချက်

တဈလအတှငျးသုံးသပျခကြျ

ဇှနျလအတှငျး စုစုပေါငျး (၇၁) ဦး အမှုဖှငျ့၊ တရားစှဲဆိုခွငျးခံခဲ့ရသညျ။ ထို (၇၁) ဦးအနကျမှ ရခိုငျပွညျနယျ၊ ရမျးဗွဲ၊ ကြောကျဖွူ မွို့နယျမြားနှငျ့ ရနျကုနျတိုငျးဒသေကွီး၊ ရနျကုနျမွို့တို့မှ တကျကွှလှုပျရှားသူ (၈) ဦးသညျ ငွိမျးခမြျးစှာ စုဝေးခှငျ့နှငျ့ ငွိမျးခမြျးစှာ စီတနျးလှညျ့လညျခှငျ့ ဥပဒေ (ငွိမျး၊စု၊စီ) ပုဒျမ ၁၉၊ ရခိုငျပွညျနယျ၊ မွပေုံ နှငျ့ ကြောကျတောျမွို့နယျမြားမှ ဒသေခံ (၁၆) ဦးသညျ အကွမျးဖကျမှုတိုကျဖကြျဖကြျရေးဥပဒေ ၅၀(ည)၊ ၅၂(ခ)၊ ရှမျးပွညျနယျ၊ နမျ့ဆနျမွို့နယျမှ လယျသမား (၄၇) ဦးသညျ ရာဇသတျ ကွီးပုဒျမ ၄၄ရ ဖွငျ့ အမှုဖှငျ့၊ တရားစှဲဆိုခွငျးကို ခံခဲ့ရသညျ။

ဇှနျလအတှငျး စုစုပေါငျး (၆6) ဦး ဖမျးဆီးခွငျးခံခဲ့ရသညျ။ ထို (၆6) ဦးအနကျမှ (၅၆) ဦးသညျ ရခိုငျပွညျနယျ၊ စဈတှေ၊ တောငျကုတျ၊ ကြောကျတောျ၊ မွပေုံ၊ မငျးပွား၊ မွောကျဦး၊ ပုဏ်ဏားကြှနျး၊ ကြောကျဖွူ နှငျ့ ရသေ့တောငျမွို့နယျမြားမှ ဖွဈကွပွီး ကနြျ (10) ဦးသညျ ရှမျးပွညျနယျ၊ ကှတျခိုငျမွို့နယျ နှငျ့ ကှတျခိုငျမွို့နယျတို့မှ ဖွဈကွသညျ။

ဇှနျလအတှငျး တကျကွှလှုပျရှားသူ (၄) ဦး ပွဈဒဏျ ခမြှတျခွငျးခံခဲ့ရသညျ။ ထိုတကျကွှလှုပျရှားသူ (၄) ဦးအနကျမှ (၃) ဦးသညျ ရာဇသတျကွီးပုဒျမ ၅၀၅(က) ဖွငျ့ ထောငျဒဏျခမြှတျခွငျးခံခဲ့ရပွီး တကျကွှလှုပျရှားသူ (၁) ဦးသညျ ငွိမျး၊စု၊စီဥပဒေ ပုဒျမ ၁၉ ဖွငျ့ ဒဏျငှပေေးဆောငျစရေနျ ပွဈဒဏျခမြှတျခွငျးခံခဲ့ရသညျ။

ဇှနျလအတှငျး စုစုပေါငျး (၄၉) ဦး လှတျမွောကျခဲ့သညျ။ နိုငျငံရေးအကဉြျးသား လေးဦးဖွဈသော ကိုနမြေိုးဇငျ၊ ကိုသိနျးအောငျမွတျ၊ ကိုဘိုစံနှငျ့ ကိုဝငျးဗိုလျ နှငျ့ အကဉြျးထောငျတှငျးမှ တရားရငျဆိုငျနကွေရသူ နှဈဦးဖွဈသညျ့ ဦးပွုံးခြိုနှငျ့ ဦးသနျးနိုငျတို့သညျ ကနြျးမာရေး ကောငျးမှနျခွငျးမရှိကွောငျး သိရှိရသညျ။

ထို့ပွငျ ဇှနျလအတှငျး ရက်ခိုငျ့တပျတောျ(AA)မှ ၎င်းငျးတို့ ဖမျးဆီးထားသော ရခိုငျဒသေခံ (၅) ဦးကို ပွနျလညျ လှတျပေးခဲ့သညျ။ 

လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျ၊ပွောဆိုခှငျ့

မွနျမာနိုငျငံတှငျ လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျ၊ပွောဆိုခှငျ့ကို အကနျ့အသတျမြားဖွငျ့သာ ကငြ့ျသုံးနကွေရခွငျးသညျ ဒီမိုကရစေီ အကူးအပွောငျးကို စိနျခေါျမှုဖွဈစသေညျ။ လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျခှငျ့၊ ပွောဆိုခှငျ့တို့သညျ လူတိုငျး၏ အခွခေံလှတျလပျ ခှငျ့မြား ဖွဈပွီး ဒီမိုကရစေီ၏ အခွခေံအကဆြုံးသော အခှငျ့အရေးမြားဖွဈသညျ။ သို့သောျလညျး မွနျမာနိုငျငံအတှငျးတှငျ ထိုအခှငျ့အရေး မြားသညျ ရာဇဝတျမှုကဲ့သို့ ဖွဈနသေညျ့အပွငျ တဈစထကျ တဈစ ဆုတျယုတျလာခဲ့ပွီး ဇှနျလအတှငျးတှငျ အဆိုးရှားဆုံး အခွအေနမြေား ဖွဈပေါျလကြျရှိသညျ။ ဇှနျလအတှငျးတှငျ လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျ၊ပွောဆိုခှငျ့ကို ကငြ့ျသုံးခဲ့ခွငျးအတှကျ ဒေါငျးတို့မြိုးဆကျ သံခပြျအဖှဲ့ဝငျ သုံးဦးသညျ ရာဇသတျကွီးပုဒျမ ၅၀၅ (က) ဖွငျ့ ဖြာပုံတရားရုံး၊ ဒေးဒရဲတရားရုံး နှငျ့ မအူပငျ တရားရုံးတို့တှငျ ထောငျဒဏျအသီးသီး ခမြှတျခွငျးခံခဲ့ရသညျ။ ၎င်းငျးပွငျ  ရခိုငျပွညျနယျ၊ ရမျးဗွဲမွို့နယျ လူငယျကှနျရကျမှ တာဝနျခံ ကိုမြိုးမငျးထှနျးသညျလညျး  ငွိမျးခမြျးစှာ စုဝေးခှငျ့နှငျ့ ငွိမျးခမြျးစှာ စီတနျး လှညျ့လညျခှငျ့ဥပဒေ(ငွိမျး၊စု၊စီ)ပုဒျမ ၁၉ ဖွငျ့ တရားစှဲဆိုခွငျးခံခဲ့ရပွီး ဒဏျငှပေေးဆောငျစရေနျ အမိနျ့ခမြှတျခွငျးခံခဲ့ရသညျ။ ထို့ပွငျ ရခိုငျပွညျနယျ၊ ကြောကျဖွူမွို့၊ သန်တာရငျသှီးမြိုးဆကျသဈလူငယျမြားအသငျးမှ လူငယျ နှဈဦးနှငျ့ ရနျကုနျမွို့မှ အသံအဖှဲ့၏ ဒါရိုကျတာဖွဈသူ ကိုစညျသူအောငျ (ခ) မောငျဆောငျးခအပါအဝငျ တကျကွှလှုပျရှားသူ ငါးဦးသညျလညျး ငွိမျး၊စု၊စီဥပဒေ ပုဒျမ ၁၉ ဖွငျ့ပငျ တရားစှဲဆိုခွငျး ခံခဲ့ရသညျ။

လှတျလပျစှာထုတျဖောျ၊ပွောဆိုခှငျ့ကို ဟနျ့တားနိုငျရနျအတှကျ အသဈရေးဆှဲထားသညျ့ ဥပဒမြေားကို ဆကျလကျ အသုံးပွု လကြျရှိခွငျး၊ ကိုလိုနီခတျေက ပွဋ်ဌာနျးထားခဲ့သညျ့ ခတျေနောကျကလြကြျရှိသော ဥပဒမြေားကို ပွငျဆငျခွငျးမရှိဘဲ ဆကျလကျ အသုံးပွုလကြျရှိခွငျးသညျ နောငျလာမညျ့ကာလမြားတှငျလညျး ထိုအခှငျ့အရေးမြားကို မညျရှေ့၊ မညျမြှ ဆကျလကျ ဖိနှိပျထား ဦးမညျကို ထုတျဖောျ ပွသလကြျရှိသညျ။ ထိုအခွခေံအခှငျ့အရေးမြားကို ဆကျလကျ ဖိနှိပျထားသရှေ့ နိုငျငံသား အခှငျ့အရေး မြားသညျလညျး ဆကျလကျ ဆုံးရှုံးနကွေရဦးမညျဖွဈသညျ။ ထို့ကွောငျ့ ဒီမိုကရစေီကို ဖောျဆောငျလကြျရှိသော အစိုးရ အနဖွေငျ့ ဒီမိုကရစေီစံနှုနျးတဈခုဖွဈသော လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျ၊ပွောဆိုခှငျ့မြားကို လေးစားလိုကျနာ၍ ကငြ့ျသုံးခွငျးအားဖွငျ့ ထိုအခှငျ့အရေးမြားကို မွှငျ့တငျမှုပွုပေးပါရနျ တိုကျတှနျးအပျပါသညျ။

နိုငျငံရေးအကဉြျးသားမြား ကူညီစောငျ့ရှောကျရေးအသငျး(AAPP)မှ ၂၀၂ဝ ခုနှဈ၊ ဇနျနဝါရီလမှ ဇှနျလအထိ ခွောကျလတာ ပွုစုထားသော အခကြျအလကျမြားအရ ဖမျးဆီး၊ တရားစှဲဆို၊ ပွဈဒဏျခမြှတျခွငျးခံရသူမြားနှငျ့ လှတျမွောကျလာသူမြားသညျ လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျ၊ ပွောဆိုခှငျ့ကို ကငြ့ျသုံးခဲ့ခွငျးအတှကျ ငွိမျး၊စု၊စီ ဥပဒေ ပုဒျမ ၁၉၊ ၂၀၊ ရာဇသတျကွီးပုဒျမ ၅၀၀၊ ၅၀၅(က)၊ ဆကျသှယျရေးဥပဒေ ပုဒျမ ၆၆(ဃ) တို့ဖွငျ့ ဖိနှိပျခွငျးခံခဲ့ကွရသူမြားဖွဈသညျ။ အောကျဖောျပွပါ ဇယားမှလညျး လေ့လာနိုငျပါသညျ။

လယျယာမွရေေးရာကိစ်စရပျမြား

အသှငျကူးပွောငျးရေးလုပျငနျးစဉျကို စိနျခေါျလကြျရှိသော လုပျငနျးစဉျတဈခုမှာ လယျယာမွရေေးရာကဏ်ဍ ဖွဈသညျ။ အဘယျကွောငျ့ဆိုသောျ လယျယာမွသေိမျးဆညျးမှုမြား၊ လယျယာမွအေငွငျးပှားမှုမြား၏ ရိုကျခတျမှုဒဏျကို လယျသမားမြား ဆကျလကျ ရငျဆိုငျခံစားနကွေရသညျ့အတှကျကွောငျ့ ဖွဈသညျ။ ဇှနျလအတှငျးတှငျ တပျသိမျးမွပေေါျ၌ ဝငျရောကျထှနျယကျ စိုကျပြိုးခဲ့ခွငျးအတှကျ  ရှမျးပွညျတောငျပိုငျး၊ လှိုငျလငျခရိုငျ၊ နမျ့စနျမွို့နယျ၊ ခိုလမျမွို့နယျခှဲရှိ  ဒသေခံ တောငျသူ ၄ရ ဦးသညျ တရားစှဲဆိုခွငျးခံခဲ့ရသညျ။ ထိုမြှသာမက ပွဈဒဏျအသီးသီးကခြံပွီးဖွဈသညျ့ ကရငျနီ တောငျသူ ၂၂ ဦး ကို ကခြံရသညျ့ ပွဈဒဏျနညျးသညျဟုဆိုကာ ပွဈဒဏျထပျတိုးပေးရနျ တပျမတောျမှ ထပျမံ လြှောကျထားခဲ့သညျ။ တောငျသူမြားသညျ ၎င်းငျးတို့ ဘိုးဘှားစဉျဆကျ လုပျကိုငျခဲ့သော လယျယာမွမြေား ဆုံးရှုံးခဲ့ကွရသညျ့ပွငျ တရားစှဲဆို၊ ပွဈဒဏျခမြှတျခံရခွငျးကွောငျ့ အခကျအခဲမြားစှာ ဖွဈပေါျလကြျရှိသညျ။ 

ဇှနျလ ၁၅ ရကျနေ့တှငျ ကငြျးပပွုလုပျခဲ့သော နိုငျငံတောျအစိုးရ၏ ပွညျသူ့အတှကျ စတုတ်ထ (၁) နှဈတာ ဆောငျရှကျခဲ့မှုမြားနှငျ့ ပတျသကျသညျ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲတှငျ ပွညျထောငျစုအစိုးရအဖှဲ့ရုံး ဝနျကွီးဌာန ဒုတိယဝနျကွီးမှ သိမျးဆညျးခံ လယျမွနှေငျ့ အခွားမွေဧက တဈသိနျးကြောျကို လကျရှိအစိုးရလကျထကျတှငျမူလပိုငျရှငျမြားထံသို့ ပွနျလညျစှနျ့လှတျပေးနိုငျ ခဲ့ကွောငျး ပွောကွားခဲ့သညျ။ သို့သောျလညျး တဈနိုငျငံအတိုငျးအတာနှငျ့ နှိုငျးယှဉျမညျဆိုလြှငျ လယျယာမွဆေုံးရှုံးနကွေရ သော လယျသမားမြားစှာ ရှိနဆေဲဖွဈသညျ။ အထူးသဖွငျ့ တပျသိမျးမွအေရေးနှငျ့ဆကျနှယျသော လယျယာမွအေရေးတှငျ လယျသမား မြား၌ ဆိုးရှားသော သကျရောကျမှုမြား ဖွဈပေါျလကြျရှိသညျ။ ထို့ကွောငျ့ အစိုးရနဖွေငျ့ လယျယာမွရေေးရာကဏ်ဍကို နှောငျ့နှေးမှု မရှိဘဲ အမွနျဆုံး ဖွရှေငျး ဆောငျရှကျရမညျ ဖွဈသညျ။ ထိုကဲ့သို့ဆောငျရှကျရာတှငျ စီးပှားရေး၊ လူမှုရေး နှငျ့ ယဉျကြေးမှု အခှငျ့အရေး မြားဆိုငျရာ အပွညျပွညျဆိုငျရာ သဘောတူစာခြုပျ(ICESCR)၊ တောငျသူလယျသမား အခှငျ့အရေး ကာကှယျရေးနှငျ့ အကြိုးစီးပှားမွှငျ့တငျရေး ဥပဒေ နှငျ့ ပွညျတှငျးဥပဒမြေားဖွဈကွသော မွသေိမျးဆညျးခွငျး၊ ပွနျလညျ နရောခထြားခွငျးနှငျ့ ပွနျလညျထူထောငျခွငျးဆိုငျရာဥပဒေ တို့နှငျ့အညီ လယျသမားမြား၏ အခှငျ့အရေးနှငျ့ အကြိုးစီးပှားမြားကို ကာကှယျ မွှငျ့တငျပေးပါရနျ တိုကျတှနျးပွီး တရားစှဲဆို၊ ပွဈဒဏျခမြှတျခွငျးခံနကွေရသော လယျသမားမြားအတှကျ တရားမြှတမှုကို ဖောျဆောငျမှုပွုပေးပါရနျ တိုကျတှနျးအပျပါသညျ။

တိုငျးရငျးသားဒသေမြားတှငျ ဖွဈပှားလြှကျရှိသော ပဋိပက်ခမြား၏ အကြိုးဆကျမြား

ဇှနျလအတှငျးတှငျ တပျမတောျ နှငျ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့မြား၏ လကျနကျကိုငျတိုကျပှဲမြားသညျ ပို၍ ပွငျးထနျ လာလကြျရှိပွီး ဌာနတေိုငျးရငျးသားမြားအပေါျ ထိခိုကျမှုမြားမှာလညျး ပို၍ ဆိုးရှားလာလကြျရှိသညျ။ အထူးသဖွငျ့ ရခိုငျဒသေ အတှငျးတှငျ ဖွဈပှားလကြျရှိသော တိုကျပှဲမြားကွာရှညျလာသညျနှငျ့အမြှ ဖမျးဆီး၊တရားစှဲဆိုခံရမှုမြား၊ ပြောကျဆုံးသှားမှုမြား၊ သဆေုံး၊ဒဏျရာရရှိမှုမြားသညျလညျး အရှိနျမွငျ့လာလကြျရှိသညျ။ ဇှနျလအတှငျးတှငျ တပျမတောျနှငျ့ ရက်ခိုငျ့တပျတောျ(AA) တို့ကွား တိုကျပှဲမြားကွောငျ့ ရခိုငျပွညျနယျ၊ စဈတှေ၊ တောငျကုတျ၊ ကြောကျတောျ၊ မွပေုံ၊ မငျးပွား၊ မွောကျဦး၊ ပုဏ်ဏားကြှနျး၊ ကြောကျဖွူ နှငျ့ ရသေ့တောငျမွို့နယျမြားမှ အရပျသား (၅၆) ဦး ဖမျးဆီးခွငျးခံခဲ့ရပွီး ရခိုငျပွညျနယျ၊ မွပေုံ နှငျ့ ကြောကျတောျ မွို့နယျမြားမှ ဒသေခံ (၁၆) ဦးသညျ အကွမျးဖကျမှုတိုကျဖကြျဖကြျရေးဥပဒေ ၅၀(ည)၊ ၅၂(ခ) ဖွငျ့ တရားစှဲဆိုခွငျးခံခဲ့ရသညျ။ ၎င်းငျးပွငျ ရခိုငျပွညျနယျ၊ မွောကျဦး နှငျ့ ကြောကျဖွူမွို့နယျတို့မှ အရပျသား (၄) ဦး ပြောကျဆုံးသှားခဲ့သညျ။ ထိုအခွငျးအရာ မြားသညျ အလှနျအမငျး စိုးရိမျဖှယျရာ လူ့အခှငျ့အရေးခြိုးဖောကျမှုမြားဖွဈပွီး နှဈဘကျလကျနကျကိုငျ အဖှဲ့အစညျးမြားသညျ ၎င်းငျးတို့၏ ပဋိပက်ခမြားကို စဈရေးအရဖွရှေငျးနမေညျ့အစား အရပျသားမြား အပေါျသကျရောကျမှု မရှိနိုငျသော နိုငျငံရေးအရ ဆှေးနှေးရနျ လုပျဆောငျရမညျဖွဈသညျ။ သို့သောျလညျး ထိုလုပျငနျးစဉျမှာ အလှမျးဝေးနေ ဆဲဖွဈသညျ။

2020 ခုနှဈ၊ ဇနျနဝါရီလမှ ဇှနျလအထိ နိုငျငံရေးအကဉြျးသားမြား ကူညီစောငျ့ရှောကျရေးအသငျး(AAPP)မှ မှတျတမျးပွု ထားသော သတငျးအခကြျအလကျမြားအပေါျ အခွခေံ၍ ရခိုငျဒသေတှငျးပဋိပက်ခမြားနှငျ့ဆကျနှယျ၍ ဖမျးဆီး၊ တရားစှဲဆို၊ ပွဈဒဏျခမြှတျခွငျးခံရသူမြား နှငျ့ လှတျမွောကျလာသူမြားကို အောကျဖောျပွပါဇယားတှငျ လေ့လာနိုငျပါသညျ။

ဇှနျလအတှငျး အမြိုးမြိုးသော ဖွဈစဉျမြားကွောငျ့ အရပျသားမြား သဆေုံး၊ ဒဏျရာရရှိခဲ့မှုမြားကို အောကျတှငျ ဖောျပွထား သညျ။ 

ပဈခတျမှု ကွောငျ့ သဆေုံး၊ ဒဏျရာ ရရှိမှုမြား

• ခငြျးပွညျနယျ၊ ပလကျဝမွို့နယျ နှငျ့ ရခိုငျပွညျနယျ၊ ရသေ့တောငျ၊ မွောကျဦး၊ ပုဏ်ဏားကြှနျး နှငျ့ ကြောကျတောျ မွို့နယျမြားတှငျ ပဈခတျမှုမြားကွောငျ့ အရပျသား ခုနှဈဦး ကညြျထိမှနျ သဆေုံးခဲ့ပွီး ကလေးငယျ တဈဦး အပါအဝငျ (၁၅) ဦး ထိခိုကျဒဏျရာ ရရှိခဲ့သညျ။ 
• ရှမျးပွညျနယျ၊ ကြောကျမဲမွို့နယျတှငျ အရပျသား တဈဦး သဆေုံးခဲ့သညျ။ 
• စဈကိုငျးတိုငျးဒသေကွီး၊ တမူးမွို့နယျ နှငျ့ ခမျးပတျမွို့နယျတို့တှငျ အရပျသား နှဈဦး ထိခိုကျဒဏျရာ ရရှိခဲ့သညျ။ 

လကျနကျကွီးကညြျ ကရြောကျမှုကွောငျ့ သဆေုံး၊ ဒဏျရာ ရရှိမှုမြား

• ရခိုငျပွညျနယျ၊ ရသေ့တောငျ၊ ဘူးသီးတောငျ၊ ပုဏ်ဏားကြှနျး၊ ကြောကျတောျ နှငျ့ စဈတှမွေို့နယျမြားတှငျ လကျနကျကွီး ကညြျကရြောကျမှုမြားကွောငျ့ ကလေးငယျ တဈဦး အပါအဝငျ နှဈဦး သဆေုံးခဲ့ပွီး (၁၃) ဦး ထိခိုကျ ဒဏျရာရရှိခဲ့သညျ။  
• ရှမျးပွညျနယျမွောကျပိုငျး၊ ကြောကျမဲမွို့နယျတှငျ အရပျသား တဈဦး သဆေုံးခဲ့ပွီး တဈဦး ထိခိုကျဒဏျရာရှိခဲ့သညျ။
• ကရငျပွညျနယျ၊ ဖာပှနျဒသေတှငျ ကလေးငယျ တဈဦး အပါအဝငျ နှဈဦး ထိခိုကျဒဏျရာရရှိခဲ့သညျ။  

မိုငျးပေါကျကှဲခဲ့ခွငျးကွောငျ့ သဆေုံး၊ ဒဏျရာ ရရှိမှုမြား

• ရခိုငျပွညျနယျ၊ ပုဏ်ဏားကြှနျးမွို့နယျတှငျ မိုငျးပေါကျကှဲမှုကွောငျ့ အရပျသား တဈဦး သဆေုံးခဲ့ပွီး တဈဦး ထိခိုကျ ဒဏျရာရရှိခဲ့သညျ။ 
• ကရငျပွညျနယျ၊ မွဝတီမွို့နယျနှငျ့ ကော့ကရိတျမွို့နယျတို့တှငျ အရပျသား လေးဦး ထိခိုကျ ဒဏျရာရရှိခဲ့သညျ။ 

မွမွေုပျမိုငျး ပေါကျကှဲခဲ့ခွငျးကွောငျ့ သဆေုံး၊ ဒဏျရာ ရရှိမှုမြား 

• ရခိုငျပွညျနယျ၊ မွပေုံမွို့နယျတှငျ မွမွေုပျမိုငျး ပေါကျကှဲခဲ့ခွငျးကွောငျ့ အရပျသား တဈဦး ထိခိုကျဒဏျရာ ရှိခဲ့သညျ။ 

ထို့ပွငျ ခွောကျလတိုငျရှိလာပွီဖွဈသော ကိုဗဈ-၁၉ ကူးစကျရောဂါကာလတှငျ စဈဖွဈပှားရာဒသေမြားတှငျ နထေိုငျလကြျ ရှိသော ဒသေခံတိုငျးရငျးသားမြားအတှကျ ကွိုတငျ ကာကှယျ တားဆီးရေးမြားကို လုပျဆောငျနိုငျခွငျး မရှိခွငျးသညျ စိုးရိမျဖှယျ ရာ အခွအေနတေဈရပျဖွဈသညျ။ ဇှနျလ ၂၂ ရကျနေ့တှငျ ကမ်ဘာ့နိုငျငံပေါငျး ၁၇ဝ မှ ကုလသမဂ်ဂ အထှထှေေ အတှငျးရေးမှူးခြုပျ၏ ကိုဗဈ-၁၉ ကာလ တဈကမ်ဘာလုံးဆိုငျရာ အပဈအခတျရပျစဲရေးပနျကွားခကြျကို ထောကျခံသညျ့ ကွညောခကြျကို လကျမှတျ ရေးထိုးခဲ့သညျ။ မွနျမာနိုငျငံမှလှဲ၍ အာဆီယံအဖှဲ့ဝငျနိုငျငံမြားသညျ အဆိုပါ ကွညောခကြျကို လကျမှတျရေးထိုးခဲ့သညျ။ မကြျမှောကျကာလတှငျ တဈနညျးအားဖွငျ့ အမြိုးသားပွနျလညျသငျ့မွတျရေးကို အကောငျအထညျ ဖောျနိုငျမညျ့ စဦး ခွလှေမျး တဈရပျဖွဈသော အဆိုပါ ပနျကွားခကြျကို ပါဝငျလကျမှတျရေးထိုးနိုငျမှုမရှိခွငျးသညျ စိတျပကြျဖှယျရာဖွဈပွီး အစိုးရ ၏ လုပျဆောငျလကြျရှိသော ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျကို မေးခှနျးထုတျဖှယျရာ ဖွဈသညျ။ ထို့ကွောငျ့ အစိုးရအနဖွေငျ့ စဈမကျ ဖွဈပှားရာဒသေမြားရှိ ဒသေခံ တိုငျးရငျးသားမြားအတှကျ ကိုဗဈ-၁၉ ကူးစကျရောဂါ တားဆီးကာကှယျရေးနှငျ့ပတျသကျ၍ မညျကဲ့သို့ လုပျဆောငျရမညျကို အစီအမံမြားခမြှတျ၍ ဆောငျရှကျပါရနျ တိုကျတှနျး အပျပါသညျ။ 

အပွညျပွညျဆိုငျရာ ညှဉျးပနျးနှိပျစကျခွငျးခံရသူမြားကို ကူညီထောကျပံ့ရေးနေ့

ဇှနျလ ၂၆ ရကျနေ့သညျ အပွညျပွညျဆိုငျရာ ညှဉျးပနျးနှိပျစကျခွငျးခံရသူမြားကို ကူညီထောကျပံ့ရေးနေ့ဖွဈသညျ။ သို့သောျ လညျး မွနျမာနိုငျငံအတှငျး၌ အမြိုးမြိုးသော ညှဉျးပနျးနှိပျစကျမှုမြားသညျ နရောဒသေမြိုးစုံ၌ ပုံသဏ်ဍနျမြိုးစုံဖွငျ့ ဆကျလကျ ဖွဈပေါျလကြျရှိသညျ။ ဇှနျလအတှငျးတှငျ မန်တလေးတိုငျးဒသေကွီး၊ သပိတျကငြျးမွို့နယျ၊ မွိုငျသာယာကြေးရှာမှ ကိုသောငျးထှနျး နှငျ့ ကိုမငျးသူတို့သညျ မွိုငျသာယာကြေးရှာအနီးရှိ တရားမဝငျ သတ်တုတူးဖောျနသေော တောငျပေါျသို့ ညအခြိနျတကျရောကျခဲ့ ရာ လုံခွုံရေးကငျးလှညျ့နသေညျ့ ရဲတပျဖှဲ့ဝငျ နှဈဦးနှငျ့ ထိပျတိုကျတှေ့ခဲ့ပွီး ကိုသောငျးထှနျးသညျ သနေတျဒငျမြားဖွငျ့ထိုး၍ နှိပျစကျခွငျးခံခဲ့ရပွီး သနေတျဖွငျ့ ပဈခတျခွငျးခံခဲ့ရ၍ သဆေုံးသှားခဲ့သညျ။ ကိုမငျးသူသညျ လကျထိတျတနျးလနျးဖွငျ့ ထှကျပွေးခဲ့ရသညျ။ ထို့ပွငျ မကှေးမွို့ အမှတျ (၁) ရဲစခနျးမှ ယူနီဖောငျးဝတျဆငျထားသော ရဲတပျသား တဈဦးအပါအဝငျ ယူနီဖောငျး ဝငျဆငျထားခွငျးမရှိသော ရဲတပျသား ၁ဝ ဦးခနျ့သညျ မကှေးမွို့အတှငျးရှိ ရှလေမငျး ထမငျးဆိုငျအတှငျးသို့ ဝငျရောကျ၍ ဆိုငျရှငျအပါအဝငျ တှေ့ရှိသူမြားကို အသငျ့ပါလာသညျ့ တုတျမြားဖွငျ့ ရိုကျနှကျခွငျး၊ သနေတျနှငျ့ခြိနျကာ ခွိမျးခွောကျခွငျးမြား ပွုလုပျခဲ့သညျ။ 

၎င်းငျးပွငျ ရှမျးပွညျနယျမွောကျပိုငျး၊ ကြောကျမဲမွို့နယျ၊ အကျကွီးကြေးရှာမှ ရှာသား တဈဦးသညျ တပျမတောျ၏ ခေါျယူ ရိုကျနှကျခွငျးခံခဲ့ရသောကွောငျ့ ဒဏျရာအပွငျးအထနျရရှိခဲ့သညျ။ 

ထိုကဲ့သို့ ညှဉျးပနျးနှိပျစကျမှုမြား ဖွဈပေါျလကြျရှိခွငျးသညျ ထိရောကျသော တားဆီး၊ကာကှယျမှု ယန်တရားမြား မရှိခွငျးကွောငျ့ ဖွဈသညျ။ ထို့ကွောငျ့ ကြူးလှနျခွငျးခံရသူမြားအတှကျ တရားမြှတမှုကို ဖောျဆောငျရနျနှငျ့ ပွနျလညျထူထောငျရေး တို့ကို ဆောငျရှကျပေးရနျမှာ  အလှမျးဝေးနဆေဲဖွဈသညျ။ ဇှနျလ ၂၆ ရကျနေ့တှငျ နိုငျငံရေးအကဉြျးသားမြား ကူညီစောငျ့ရှောကျရေး အသငျး(AAPP)မှ   ညှဉျးပနျးနှိပျစကျမှုနှငျ့ အခွား ရကျစကျ၍ လူမဆနျသော သို့မဟုတျ လူ့ဂုဏျသိက်ခာကို ကဆြငျးစသေော ဆကျဆံမှု သို့မဟုတျ ပွဈဒဏျပေးမှု ဆနျ့ကငြျရေး နိုငျငံတကာ သဘောတူ စာခြုပျ (UNCAT)ကို အတညျပွု လကျမှတျရေးထိုးရနျ လိုအပျကွောငျး ဖောျပွထားသညျ့ စာတမျးငယျကို ထုတျပွနျခဲ့သညျ။ အဆိုပါ စာတမျးငယျအတှငျးတှငျ UNCAT စာခြုပျတဈခု တညျးသာ အစိုးရအား ညှဉျးပနျးနှိပျစကျမှုကို ထိရောကျစှာ ပိတျပငျရနျ အတှကျ မရှိမဖွဈရှုထောငျ့မြားမှ ကွညျ့ရှုကာ အသေးစိတျ ပွငျဆငျမှုမြား၊ နဈနာကွေးပေးရေးနှငျ့ တားဆီးခွငျးမြားကို လုပျဆောငျရနျ အထောကျအကူပေးသညျ့ စာခြုပျဖွဈသညျဟု ဖောျပွထားသညျ။ သို့ဖွဈပါ၍ အစိုးရအနဖွေငျ့ လူသားအားလုံး၏ လူ့ဂုဏျသိက်ခာကို လေးစားလိုကျနာသောအားဖွငျ့ ညှဉျးပနျးနှိပျစကျမှုနှငျ့ အခွား ရကျစကျ၍ လူမဆနျသော သို့မဟုတျ လူ့ဂုဏျသိက်ခာကို ကဆြငျးစသေော ဆကျဆံမှု သို့မဟုတျ ပွဈဒဏျပေးမှု ဆနျ့ကငြျရေး နိုငျငံတကာ သဘောတူ စာခြုပျ(UNCAT)ကို အတညျပွုလကျမှတျရေးထိုးပါရနျ ထပျမံ တိုကျတှနျး အပျပါသညျ။

ဆကျသှယျမေးမွနျးရနျ

နိုငျငံရေးအကဉြျးသားမြား ကူညီစောငျ့ရှောကျရေးအသငျး

တိတျနိုငျ အတှငျးရေးမှူး                        +၉၅(၀) ၉၄၂  ၈၀၂  ၃၈၂၈

ဘိုကွညျ တှဲဘကျအတှငျးရေးမှူး             +၉၅(၀) ၉၄၂  ၅၃၀  ၈၈၄၀

အောငျမြိုးကြောျ ရနျကုနျရုံးတာဝနျခံ         +၉၅(၀) ၉၄၂  ၈၁၁  ၇၃၄၈ 

ဒေါငျးလော့ရယူရနျ Burmese Chronology for June 2020

လကျကနြျနိုငျငံရေးအကဉြျးသားစာရငျး 35 Remaining PP list Burmese

အမှုရငျဆိုငျနရေဆဲစာရငျး ဒေါငျးလော့ရယူရနျ 606 Facing Trial List (Burmese)

၆၆(ဃ) နှငျ့ဆကျစပျတရားစှဲထားသူမြားစာရငျး 66 (D) total list(new) Updated