အေအေပီပီမှနိုဝင်ဘာလအတွက်လစဉ်အစီရင်ခံစာနှင့်နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားစာရင်းထုတ်ပြန်ချက်

တစ်လအတွင်းသုံးသပ်ချက်

နိုဝင်ဘာလအတွင်း စုစုပေါင်း ၃၅ ဦး အမှုဖွင့်၊တရားစွဲဆိုခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ ထို ၃၅ ဦးအနက်မှ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ လေးဦးနှင့် အလုပ်သမားနှင့် အလုပ်သမားအရေးလှုပ်ရှားသူ ငါးဦးတို့သည် ငြိမ်းချမ်းစွာ စုဝေးခွင့်နှင့် ငြိမ်းချမ်းစွာ စီတန်းလှည့်လည်ခွင့်ဥပဒေ(ငြိမ်း၊စု၊စီ) ပုဒ်မ ၁၉၊ ရခိုင်ပြည်နယ်မှ အရပ်သား ၂၃ ဦးသည် အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး ဥပဒေ ပုဒ်မ ၅ဝ (က)၊ (ခ)၊ (ည) (သို့) ၅၂(က) (သို့) ရာဇသတ်ကြီးဥပဒေပုဒ်မ ၃၆၅၊ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ သုံးဦးသည် ရာဇသတ်ကြီးပုဒ်မ ၅၀၅(က) တို့ဖြင့် အသီးသီး အမှုဖွင့် တရားစွဲဆိုခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ 

နိုဝင်ဘာလအတွင်း ဖမ်းဆီးခြင်းခံခဲ့ရသူ ၄၁ ဦး ရှိသည့်အနက်မှ ၃၆ ဦးသည် ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ မြို့နယ်အသီးမှ ဖြစ်ကြပြီး ငါးဦး သည် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများ ဖြစ်ကြသည်။ 

နိုဝင်ဘာလအတွင်း စုစုပေါင်း ၃၈ ဦး ပြစ်ဒဏ် ချမှတ်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ ထို ၃၈ ဦးအနက်မှ လေးဦးသည် ငြိမ်း၊စု၊စီဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၉ ဖြင့် ထောင်ဒဏ်နှင့် ငွေဒဏ်များ ချမှတ်ခြင်းခံခဲ့ရပြီး NSCN-K အဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်ဟောင်း ငါးဦးနှင့် အဖွဲ့ဝင် ခြောက်ဦး၊ အရပ်သား လေးဦးတို့သည် မတရားအသင်းဆက်သွယ်မှု အက်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၇(၁)၊ ကရင်နီလူငယ်‌ ခြောက်ဦးသည် နိုင်ငံသားများ၏ ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ လွတ်လပ်မှုနှင့် လုံခြုံမှုကို အကာအကွယ်ပေးရေး ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁ဝ၊ ဒေါင်းတို့မျိုးဆက် သံချပ်အဖွဲ့ဝင် ခုနှစ်ဦး၊ ရှေ့နေ တစ်ဦးနှင့် ဇွဲအငြိမ့်အဖွဲ့မှ လူရွှင်တော် ငါးဦးတို့သည် ရာဇသတ်ကြီးပုဒ်မ ၅၀၅(က)၊(ခ) (သို့မဟုတ်) ပုဒ်မ ၅၀ဝ တို့ဖြင့် ပြစ်ဒဏ်ချမှတ် ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ 

နိုဝင်ဘာလအတွင်း စုစုပေါင်း ၁၃ ဦး လွတ်မြောက်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား လေးဦးဖြစ်သော ဒါရိုက်တာ ဦးမင်းထင်ကိုကိုကြီး၊ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ကိုနေမျိုးဇင်၊ မနေဇာထွန်းနှင့် ရှေ့နေ ဦးဇော်ဝင်းတို့သည် ကျန်းမာရေး ကောင်းမွန်ခြင်းမရှိကြောင်း သိရှိရသည်။ 

ထို့ပြင် နိုဝင်ဘာလအတွင်းတွင် ရက္ခိုင့်တပ်မတော်(AA)မှ ချင်းပြည်နယ် အမျိုးသား      လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးဝှေ့တင်း၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်၊ အုတ်တောင်ကျေးရွာအုပ်စု၊ အုတ်တောင်ကျေးရွာမှ ကျေးရွာ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးအောင်ကျော်စိန်၊ ဆယ်အိမ်မှူး ဦးမောင်စံနှင့်  အ.မ.က မြောက်ချောင်းမှ ကျောင်းဆရာ ဦးဆင်ဟုန်(ခေါ်)ဦးသာဦးတို့ကို ဖမ်းဆီးသွားခဲ့သည်။ 

လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခွင့်

နိုဝင်ဘာလအတွင်းတွင် လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခွင့်အခြေအနေသည် ဆိုးရွားစွာ ကျဆင်းလျက်ရှိပြီး စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ အနေအထား တစ်ရပ်သို့ ရောက်ရှိနေသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ နိုဝင်ဘာလအတွင်း လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခွင့်ကို ကျင့်သုံးခဲ့ခြင်းအတွက်  ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ခြင်းခံထားရသော ဗကသ အဖွဲ့ဝင်ဟောင်း ကိုရဲရင့်ကျော်သည် ဖမ်းဆီးခြင်းခံခဲ့ရပြီး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ကိုနောင်နောင်၊ ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလုပ်သမားသမဂ္ဂ များအဖွဲ့ချုပ်မှ ကိုကျော်မျိုး၊ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ဦးဌေးအောင်နှင့် ဦးစိုးဇော်၊ Natural Garment စက်ရုံ အလုပ်သမား ခေါင်းဆောင် လေးဦးဖြစ်သော မသန္တာဖြိုး၊ ကိုချစ်နန်းမောင်၊ ကိုပြည့်စုံအောင်၊ ကိုကျော်မျိုးထိုက်နှင့် အလုပ်သမား အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူအဖွဲ့ (Action Labor Rights) မှ စည်းရုံးရေးမှူး မမိုးစန္ဒာမြင့်တို့သည် ငြိမ်းချမ်းစွာ စုဝေးခွင့်နှင့် ငြိမ်းချမ်းစွာ စီတန်းလှည့်လည်ခွင့် ဥပဒေ(ငြိမ်း၊စု၊စီ) ပုဒ်မ ၁၉ ဖြင့် အမှုဖွင့်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ ယင်းအပြင် နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားသူများ ဖြစ်သည့် ဗိုလ်ကြီးဟောင်း ကိုနေမျိုးဇင်၊ ကဗျာဆရာ ကိုစောဝေနှင့် ရှေ့နေ ဦးကြီးမြင့်တို့သည် ရာဇသတ်ကြီး ပုဒ်မ ၅၀၅ (က) ဖြင့် တရားစွဲတင်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ ထို့ပြင် ငြိမ်း၊စု၊စီ ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၉ ဖြင့် အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှုနှင့်အနုပညာတက္ကသိုလ်(ရန်ကုန်)         ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ ဥက္ကဌ ကိုဝေယံဖြိုးမိုးနှင့် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ဦးစိုးဝေ၊  နိုင်ငံသားများ၏ ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ လွတ်လပ်မှုနှင့် လုံခြုံမှုကို အကာအကွယ်ပေးရေး ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁ဝ ဖြင့် ကရင်နီလူငယ် ခြောက်ဦး၊ ရာဇသတ်ကြီး ပုဒ်မ ၅၀ဝ ဖြင့် ‘ဇွဲ’ အငြိမ့်အဖွဲ့မှ လူရွှင်တော် ငါးဦး၊  ရာဇသတ်ကြီးပုဒ်မ ၅၀၅ (ခ) ဖြင့် တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေဟောင်း ဦးဇော်ဝင်း၊ ရာဇသတ်ကြီးပုဒ်မ ၅၀၅(က)ဖြင့် ဒေါင်းတို့မျိုးဆက်သံချပ်အဖွဲ့ဝင် ခုနှစ်ဦး တို့သည် ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ 

လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်သည် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို အားကောင်းလာစေရန်အတွက် ထောက်ကူမှုပေးသော အခြေခံအကျဆုံးသော အခွင့်အရေးများအနက်မှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ တက်ကြွ လှုပ်ရှားသူများ၊ အလုပ်သမားများ၊ အရပ်သားများကို ဆက်လက် ဖမ်းဆီး၊ တရားစွဲဆို၊ ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်းသည် လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့် နယ်ပယ်ကို ပို၍ ဆိတ်သုဉ်းလာစေရန် ပြုလုပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် ငြိမ်း၊စု၊စီဥပဒေ၊ နိုင်ငံသားများ၏ ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ လွတ်လပ်မှုနှင့် လုံခြုံမှုကို အကာအကွယ် ပေးရေး ဥပဒေ၊ ရာဇသတ်ကြီးပုဒ်မ ၅၀၀၊ ပုဒ်မ ၅၀၅(က)(ခ)တို့သည် နိုင်ငံသားများကို အကာအကွယ်ပေးရမည့် ဥပဒေများ ဖြစ်ရမည့်အစား ခြိမ်းခြောက်၊ ဖိနှိပ်ထားသော ဥပဒေများ ဖြစ်လာသည်။ မည်သည့်အတွက်ကြောင့် ဆန္ဒထုတ်ဖော်၊ တောင်းဆိုမှု ပြုသည်ကို ပြန်လည် သုံးသပ်၍ ရရှိလာသည့် ရလာဒ်များကို အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ရမည့်အစား ဖမ်းဆီး၊ တရားစွဲဆို၊ ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်းသည် ‌ရေရှည်တွင် ဆိုးကျိုးများကိုသာ ဖြစ်ပေါ်စေပြီး အမျိုးသားရင်ကြားစေ့ရေးတွင်လည်း အပြုသဘောဆောင်သော တိုးတက်မှုကို ရရှိနိုင်မည် မဟုတ်ပါ။ သို့ဖြစ်၍ အစိုးရအနေဖြင့် လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခွင့်ကို ပြည်တွင်း ဥပဒေ၊ နိုင်ငံတကာ စံနှုန်းများနှင့်အညီ လိုက်နာ ဆောင်ရွက်၍ နိုင်ငံသားများ၏ လွတ်လပ်ခွင့် တန်ဖိုးကို မြှင့်တင်ပေးပါရန် တောင်းဆိုအပ်ပါသည်။ 

တိုင်းရင်းသားဒေသများတွင် ဖြစ်ပွားလျှက်ရှိသော ပဋိပက္ခများ၏ အကျိုးဆက်များ

မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ပဋိပက္ခများဖြစ်ပွားခြင်းလျက်ရှိခြင်းနှင့်အတူ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများကို ကျူးလွန်လာခြင်း သည် အစဉ်အလာ တစ်ခုကဲ့သို့ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်။ ထိုအခြင်းအရာသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း အကြောက် တရားဝန်းကျင်ကို တည်ဆောက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ထိုချိုးဖောက်မှုများအတွက် အရေးယူဆောင်ရွက်နိုင်မှု မရှိခြင်း၊ တင်းကျပ်သော ဥပဒေသ များဖြင့် ကိုင်တွယ် ဆောင်ရွက်နိုင်မှု မရှိခြင်း၊ နိုင်ငံတကာ စည်မျဉ်းဥပဒေသများ၊ ပဋိညာဉ်စာချုပ်များကို လိုက်နာ ကျင့်သုံးခြင်း၊ အတည်ပြု လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်း မရှိခြင်းတို့ကြောင့်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ ၏ လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေများသည် နိုင်ငံတကာ စံနှုန်းများအောက် သိသာစွာ လျော့နည်း ကျဆင်းလျက်ရှိသည်။ ထိုနည်းတူ ချိုးဖောက်သူများအတွက်လည်း လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများကို ဆက်လက် ကျူးလွန်လာစေရန် တွန်းအား တစ်ရပ်ဖြစ်စေသည်။ 

နိုဝင်ဘာလအတွင်းတွင် တိုင်းရင်းသားဒေသများ၌ တပ်မတော်နှင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့များကြား တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားဆဲဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် ရခိုင်ဒေသတွင်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော တိုက်ပွဲများ၏ အကျိုးဆက်ကို ဒေသခံ တိုင်းရင်းသားများသည် ဆိုးရွားစွာ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေကြရသည်။ နိုဝင်ဘာလအတွင်းတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မြေပုံမြို့နယ်၊ ကျောက်တော်မြို့နယ်၊ အမ်းမြို့နယ်၊ မင်းပြားမြို့နယ်၊ ကျောက်ဖြူမြို့နယ်၊ မြောက်ဦး မြို့နယ်တို့မှ ရခိုင်တိုင်းရင်းသား ၃၆ ဦးသည် ရက္ခိုင့်တပ်မတော်နှင့်ဆက်နွယ်သည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်ဖြင့် ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ ၎င်းတို့အနက်မှ ၁၄ ဦးသည် အကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေ ပုဒ်မ ၅ဝ (က)၊ (ခ)၊ (ည) (သို့) ၅၂(က) တို့ဖြင့် အမှုဖွင့် တရားစွဲဆိုခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ ထို့ပြင် အောက်တိုဘာလအတွင်းတွင် ဖမ်းဆီးခြင်းခံခဲ့ရသော ရွှေနဒီ ယာဉ်လိုင်း ပိုင်ရှင် ဦးရွှေသန်းနှင့် ရေယာဉ်ဝန်ထမ်း ခြောက်ဦးတို့သည် ရာဇသတ်ကြီးပုဒ်မ ၃၆၅ ဖြင့် အမှုဖွင့်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်သာမက စက်တင်ဘာလအတွင်းတွင် ဖမ်းဆီးခြင်း ခံခဲ့ရသော မြောက်ဦးမြို့နယ်၊ အိုးထိန်းကျေးရွာမှ ကျောင်းထိုင် ဆရာတော် ဘဒ္ဒန္ဒဦးကဝိဓဇ၊ အိုးထိန်းကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးဝေစိုးထွန်းတို့သည် အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေ ပုဒ်မ ၅ဝ ဖြင့် အမှုဖွင့်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ ၎င်းပြင် နိုဝင်ဘာလ အတွင်းတွင် ရက္ခိတပြက္ခဒိန် ထုတ်ဝေရောင်းချသူ ကိုသိန်းအောင်မြတ်အပါအဝင် အရပ်သား လေးဦးသည်လည်း မတရားအသင်းဆက်သွယ်မှု အက်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၇(၁)ဖြင့် ထောင်ဒဏ် နှစ်နှစ်စီ ချမှတ်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ 

ထို့ပြင် ချင်းပြည်နယ်၊ ပလက်ဝ မြို့နယ်၊ စိမ်းစင်းကျေးရွာမှ ရခိုင်လူငယ် ကိုသီဟခိုင်စိုး နှင့် ချင်းလူငယ် ကိုခါလူးဒါ၊ မြေပုံမြို့နယ်၊ ကန်သာထွက်ဝ ရပ်ကွက်မှ မောင်လရောင်နှင့် မြတဲတောင်ကျေးရွာမှ  ဦးလှထွန်းချေ(ခ)ငလုံးချေ၊ ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်း၊ နမ့်ဆန်မြို့၊ ဟူးခင်ကျေးရွာအုပ်စု၊ မန်မိုင်မိန်းကွမ်းကျေးရွာမှ ကျေးရွာအတွင်းရေးမှူးတို့သည် တပ်မတော်မှ ဖမ်းဆီး၊ ခေါ်ဆောင်သွားခြင်းကို ခံခဲ့ရပြီး စစ်ဆေးမေမြန်းမှုပြုလုပ်စဉ်ကာလအတွင်း ညှဉ်းပန်း နှိပ်စက်ခြင်းကို ခံခဲ့ကြရသည်။ 

အထက်ပါဖြစ်စဉ်များသည် နိုဝင်ဘာလအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သော ဖြစ်စဉ်များအနက်မှ တချို့ကို ကောက်နုတ်ဖော်ပြခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ထိုဖြစ်စဉ်များမှ မြန်မာနိုင်ငံ လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေသည် မည်မျှတိမ်းစောင်းလျက်ရှိသည်ကို ထင်ရှားစွာ တွေ့မြင်နိုင်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူ့အခွင့်အရေးစွမ်းဆောင်မှုများကို ဂျီနီဗာအခြေစိုက် ပုံမှန်စိစစ်သုံးသပ်မှု ကော်မတီ (UPR)မှ ၂၀၁၁ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၁၅ ခုနှစ်တို့တွင် စိစစ် သုံးသပ်ခဲ့သည်။ ထိုစိစစ်သုံးသပ်မှု နှစ်ကြိမ်လုံးတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် မည်သည့်ပုံစံ ဖြင့်မဆို ထိန်းသိမ်းထားမှု သို့မဟုတ် အကျဉ်းကျနေမှုများအောက်တွင် ရှိနေသူများကို ကာကွယ်ရန် အတွက် ဥပဒေသများကို ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုကို ဆန့်ကျင်ရေး နိုင်ငံတကာ သဘောတူစာချုပ် (UNCAT)နှင့် နိုင်ငံသားနှင့် နိုင်ငံရေးအခွင့်အရေးဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်(ICCPR)အပါအဝင် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာ အဓိက သဘောတူ စာချုပ်များကို လက်မှတ်ရေးထိုးအတည်ပြုမည်ဟု သန္နိဌာန်ပြုခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ယခုအစိုးရ လက်ထက်တိတိုင်အောင် အတည်ပြု လက်မှတ်ရေးထိုးရန် ပျက်ကွက်ဆဲဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အစိုးရသည် နိုင်ငံတွင်း လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေများကို အမြန်ဆုံး မြှင့်တင်ဆောင်ရွက် ရမည်ဖြစ်သည်။ ထိုကဲ့သို့ဆောင်ရွက်ရာတွင် ကန့်သတ်၊ဖိနှိပ်ထားသည့် ဥပဒေများကို အမြန်ဆုံး ပြင်ဆင် ဖြည့်စွက်ခြင်း (သို့မဟုတ်) ရုပ်သိမ်းခြင်း၊ နိုင်ငံတကာ သဘောတူ စာချုပ်များကို အတည်ပြု လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်း၊ ချိုးဖောက်မှု ကျူးလွန်သူများကို အမြန်ဆုံး အရေးယူခြင်း၊ ချိုးဖောက်ခြင်းကို ခံစားခဲ့ကြရသော နစ်နာသူများအားလုံးကို ပြန်လည် အစားထိုးပေးလျော်သည့် ဥပဒေကို ပြဌာန်းခြင်း စသည်တို့ကို အမြန်ဆုံး ဆောင်ရွက်ခြင်းအားဖြင့် လူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေများကို အမြန်ဆုံး မြှင့်တင်ပေးပါရန် တိုက်တွန်း အပ်ပါသည်။ 

လယ်ယာမြေရေးရာ ကိစ္စရပ်များ

မြေယာကိစ္စရပ်များကိုဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ရာတွင် အရှိန်အဟုန် မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် အစိုးရ မှ  လယ်ယာမြေ နှင့် အခြားမြေများသိမ်းဆည်းခြင်းခံရမှုများ ပြန်လည်စိစစ်ရေးဗဟိုကော်မတီကို ၂ဝ၁၉ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၅ ရက်နေ့တွင် ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သော်လည်း လယ်ယာမြေအရေးကို ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ရာတွင် နှောင့်နှေးမှုများ ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်၍ လယ်သမားများ၊ ဌာနေတိုင်းရင်းသားများသည် ၎င်းတို့၏ သိမ်းဆည်းခြင်း ခံထားရသော လယ်ယာမြေများ ပြန်လည် ရရှိရန် အတွက် ဆက်လက် တောင်းဆို၊တိုက်ပွဲဝင်နေကြဆဲဖြစ်သည်။ နိုဝင်ဘာအတွင်း လယ်ယာမြေအရေးနှင့်ပတ်သက်၍ တောင်းဆိုမှု တချို့ကို အောက်တွင် ကောက်နုတ် ဖော်ပြထား သည်။ 

မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ညောင်ဦးမြို့နယ်၌ ငါ့သရောက်မြို့တည်ဆောက်ရာတွင် မြေသိမ်းဆည်းခြင်း ခံခဲ့ရသည့် တောင်သူများမှ ၎င်းတို့၏ နစ်နာမှုများအတွက် လျော်ကြေးပေးအပ်ရန် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ ပြုလုပ်၍ တောင်းဆိုခဲ့ခြင်း
တာချီလိတ်မြို့ စက်မှုဇုံ ပြုလုပ်ရန်အတွက် တပ်မတော်မှ သိမ်းဆည်းခဲ့သော မြေယာများ ပြန်လည် ပေးအပ် ရန် ဒေသခံ လယ်သမားများမှ တောင်းဆိုခဲ့ခြင်း
စစ်အစိုးရလက်ထက်တွင် ထိပ်တန်းကုမ္ပဏီများမှ သိမ်းယူခဲ့ပြီး စိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်ခြင်းမရှိသည့် ရန်ကုန်မှ ဧက သောင်းနှင့်ချီ သည့် လယ်မြေများကို မူလတောင်သူများထံ ပြန်လည်ခွဲဝေပေးအပ်ရန် ဒေသခံတောင်သူ ၉၈၅ ဦးမှ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့ထံသို့ ကန့်ကွက်လွှာ တင်သွင်းခဲ့ခြင်း

မြန်မာနိုင်ငံသည် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံထားသည့် နိုင်ငံဖြစ်သည့်အလျှောက် တောင်သူလယ်သမားများ နစ်နာမှု များကို ရင်ဆိုင်ရလျှင် လယ်ယာမြေကဏ္ဍကို ထိခိုက်စေမည်ဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်၍ အစိုးရမှ လယ်သမားများ၏ အကျိုးစီးပွားနှင့် လယ်ယာမြေကဏ္ဍကို မြှင့်တင်သောအားဖြင့် လယ်ယာမြေသိမ်းဆည်းမှုများ၊ လယ်ယာမြေ အငြင်းပွားမှုများနှင့်ပတ်သက် ၍ အမြန်ဆုံးဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ပါရန် တိုက်တွန်းအပ်ပါသည်။ 

တဈလအတှငျးသုံးသပျခကြျ

နိုဝငျဘာလအတှငျး စုစုပေါငျး ၃၅ ဦး အမှုဖှငျ့၊တရားစှဲဆိုခွငျးကို ခံခဲ့ရသညျ။ ထို ၃၅ ဦးအနကျမှ တကျကွှလှုပျရှားသူ လေးဦးနှငျ့ အလုပျသမားနှငျ့ အလုပျသမားအရေးလှုပျရှားသူ ငါးဦးတို့သညျ ငွိမျးခမြျးစှာ စုဝေးခှငျ့နှငျ့ ငွိမျးခမြျးစှာ စီတနျးလှညျ့လညျခှငျ့ဥပဒေ(ငွိမျး၊စု၊စီ) ပုဒျမ ၁၉၊ ရခိုငျပွညျနယျမှ အရပျသား ၂၃ ဦးသညျ အကွမျးဖကျမှု တိုကျဖကြျရေး ဥပဒေ ပုဒျမ ၅ဝ (က)၊ (ခ)၊ (ည) (သို့) ၅၂(က) (သို့) ရာဇသတျကွီးဥပဒပေုဒျမ ၃၆၅၊ တကျကွှလှုပျရှားသူ သုံးဦးသညျ ရာဇသတျကွီးပုဒျမ ၅၀၅(က) တို့ဖွငျ့ အသီးသီး အမှုဖှငျ့ တရားစှဲဆိုခွငျးကို ခံခဲ့ရသညျ။ 

နိုဝငျဘာလအတှငျး ဖမျးဆီးခွငျးခံခဲ့ရသူ ၄၁ ဦး ရှိသညျ့အနကျမှ ၃၆ ဦးသညျ ရခိုငျပွညျနယျရှိ မွို့နယျအသီးမှ ဖွဈကွပွီး ငါးဦး သညျ တကျကွှလှုပျရှားသူမြား ဖွဈကွသညျ။ 

နိုဝငျဘာလအတှငျး စုစုပေါငျး ၃၈ ဦး ပွဈဒဏျ ခမြှတျခွငျးခံခဲ့ရသညျ။ ထို ၃၈ ဦးအနကျမှ လေးဦးသညျ ငွိမျး၊စု၊စီဥပဒေ ပုဒျမ ၁၉ ဖွငျ့ ထောငျဒဏျနှငျ့ ငှဒေဏျမြား ခမြှတျခွငျးခံခဲ့ရပွီး NSCN-K အဖှဲ့၏ ခေါငျးဆောငျဟောငျး ငါးဦးနှငျ့ အဖှဲ့ဝငျ ခွောကျဦး၊ အရပျသား လေးဦးတို့သညျ မတရားအသငျးဆကျသှယျမှု အကျဥပဒေ ပုဒျမ ၁၇(၁)၊ ကရငျနီလူငယျ‌ ခွောကျဦးသညျ နိုငျငံသားမြား၏ ပုဂ်ဂိုလျဆိုငျရာ လှတျလပျမှုနှငျ့ လုံခွုံမှုကို အကာအကှယျပေးရေး ဥပဒေ ပုဒျမ ၁ဝ၊ ဒေါငျးတို့မြိုးဆကျ သံခပြျအဖှဲ့ဝငျ ခုနှဈဦး၊ ရှေ့နေ တဈဦးနှငျ့ ဇှဲအငွိမျ့အဖှဲ့မှ လူရှငျတောျ ငါးဦးတို့သညျ ရာဇသတျကွီးပုဒျမ ၅၀၅(က)၊(ခ) (သို့မဟုတျ) ပုဒျမ ၅၀ဝ တို့ဖွငျ့ ပွဈဒဏျခမြှတျ ခွငျးခံခဲ့ရသညျ။ 

နိုဝငျဘာလအတှငျး စုစုပေါငျး ၁၃ ဦး လှတျမွောကျခဲ့သညျ။ နိုငျငံရေးအကဉြျးသား လေးဦးဖွဈသော ဒါရိုကျတာ ဦးမငျးထငျကိုကိုကွီး၊ တကျကွှလှုပျရှားသူ ကိုနမြေိုးဇငျ၊ မနဇောထှနျးနှငျ့ ရှေ့နေ ဦးဇောျဝငျးတို့သညျ ကနြျးမာရေး ကောငျးမှနျခွငျးမရှိကွောငျး သိရှိရသညျ။ 

ထို့ပွငျ နိုဝငျဘာလအတှငျးတှငျ ရက်ခိုငျ့တပျမတောျ(AA)မှ ခငြျးပွညျနယျ အမြိုးသား      လှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးဝှေ့တငျး၊ ရခိုငျပွညျနယျ၊ ဘူးသီးတောငျမွို့နယျ၊ အုတျတောငျကြေးရှာအုပျစု၊ အုတျတောငျကြေးရှာမှ ကြေးရှာ အုပျခြုပျရေးမှူး ဦးအောငျကြောျစိနျ၊ ဆယျအိမျမှူး ဦးမောငျစံနှငျ့  အ.မ.က မွောကျခြောငျးမှ ကြောငျးဆရာ ဦးဆငျဟုနျ(ခေါျ)ဦးသာဦးတို့ကို ဖမျးဆီးသှားခဲ့သညျ။ 

လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျ ပွောဆိုခှငျ့

နိုဝငျဘာလအတှငျးတှငျ လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျ ပွောဆိုခှငျ့အခွအေနသေညျ ဆိုးရှားစှာ ကဆြငျးလကြျရှိပွီး စိုးရိမျဖှယျရာ အနအေထား တဈရပျသို့ ရောကျရှိနသေညျကို တှေ့ရှိရသညျ။ နိုဝငျဘာလအတှငျး လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျ ပွောဆိုခှငျ့ကို ကငြ့ျသုံးခဲ့ခွငျးအတှကျ  ဖမျးဝရမျးထုတျခွငျးခံထားရသော ဗကသ အဖှဲ့ဝငျဟောငျး ကိုရဲရငျ့ကြောျသညျ ဖမျးဆီးခွငျးခံခဲ့ရပွီး တကျကွှလှုပျရှားသူ ကိုနောငျနောငျ၊ ဗမာနိုငျငံလုံးဆိုငျရာ အလုပျသမားသမဂ်ဂ မြားအဖှဲ့ခြုပျမှ ကိုကြောျမြိုး၊ တကျကွှလှုပျရှားသူ ဦးဌေးအောငျနှငျ့ ဦးစိုးဇောျ၊ Natural Garment စကျရုံ အလုပျသမား ခေါငျးဆောငျ လေးဦးဖွဈသော မသန်တာဖွိုး၊ ကိုခစြျနနျးမောငျ၊ ကိုပွညျ့စုံအောငျ၊ ကိုကြောျမြိုးထိုကျနှငျ့ အလုပျသမား အခှငျ့အရေးလှုပျရှားသူအဖှဲ့ (Action Labor Rights) မှ စညျးရုံးရေးမှူး မမိုးစန်ဒာမွငျ့တို့သညျ ငွိမျးခမြျးစှာ စုဝေးခှငျ့နှငျ့ ငွိမျးခမြျးစှာ စီတနျးလှညျ့လညျခှငျ့ ဥပဒေ(ငွိမျး၊စု၊စီ) ပုဒျမ ၁၉ ဖွငျ့ အမှုဖှငျ့ခွငျးခံခဲ့ရသညျ။ ယငျးအပွငျ နိုငျငံရေးလှုပျရှားသူမြား ဖွဈသညျ့ ဗိုလျကွီးဟောငျး ကိုနမြေိုးဇငျ၊ ကဗြာဆရာ ကိုစောဝနှေငျ့ ရှေ့နေ ဦးကွီးမွငျ့တို့သညျ ရာဇသတျကွီး ပုဒျမ ၅၀၅ (က) ဖွငျ့ တရားစှဲတငျခွငျးကို ခံခဲ့ရသညျ။ ထို့ပွငျ ငွိမျး၊စု၊စီ ဥပဒေ ပုဒျမ ၁၉ ဖွငျ့ အမြိုးသားယဉျကြေးမှုနှငျ့အနုပညာတက်ကသိုလျ(ရနျကုနျ)         ကြောငျးသားမြားသမဂ်ဂ ဥက်ကဌ ကိုဝယေံဖွိုးမိုးနှငျ့ တကျကွှလှုပျရှားသူ ဦးစိုးဝေ၊  နိုငျငံသားမြား၏ ပုဂ်ဂိုလျဆိုငျရာ လှတျလပျမှုနှငျ့ လုံခွုံမှုကို အကာအကှယျပေးရေး ဥပဒေ ပုဒျမ ၁ဝ ဖွငျ့ ကရငျနီလူငယျ ခွောကျဦး၊ ရာဇသတျကွီး ပုဒျမ ၅၀ဝ ဖွငျ့ ‘ဇှဲ’ အငွိမျ့အဖှဲ့မှ လူရှငျတောျ ငါးဦး၊  ရာဇသတျကွီးပုဒျမ ၅၀၅ (ခ) ဖွငျ့ တရားလှတျတောျရှေ့နဟေောငျး ဦးဇောျဝငျး၊ ရာဇသတျကွီးပုဒျမ ၅၀၅(က)ဖွငျ့ ဒေါငျးတို့မြိုးဆကျသံခပြျအဖှဲ့ဝငျ ခုနှဈဦး တို့သညျ ပွဈဒဏျခမြှတျခွငျးခံခဲ့ရသညျ။ 

လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျပွောဆိုခှငျ့သညျ ဒီမိုကရစေီစနဈကို အားကောငျးလာစရေနျအတှကျ ထောကျကူမှုပေးသော အခွခေံအကဆြုံးသော အခှငျ့အရေးမြားအနကျမှ တဈခုဖွဈသညျ။ တကျကွှ လှုပျရှားသူမြား၊ အလုပျသမားမြား၊ အရပျသားမြားကို ဆကျလကျ ဖမျးဆီး၊ တရားစှဲဆို၊ ပွဈဒဏျခမြှတျခွငျးသညျ လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျပွောဆိုခှငျ့ နယျပယျကို ပို၍ ဆိတျသုဉျးလာစရေနျ ပွုလုပျခွငျးဖွဈသညျ။ ထို့ပွငျ ငွိမျး၊စု၊စီဥပဒေ၊ နိုငျငံသားမြား၏ ပုဂ်ဂိုလျဆိုငျရာ လှတျလပျမှုနှငျ့ လုံခွုံမှုကို အကာအကှယျ ပေးရေး ဥပဒေ၊ ရာဇသတျကွီးပုဒျမ ၅၀၀၊ ပုဒျမ ၅၀၅(က)(ခ)တို့သညျ နိုငျငံသားမြားကို အကာအကှယျပေးရမညျ့ ဥပဒမြေား ဖွဈရမညျ့အစား ခွိမျးခွောကျ၊ ဖိနှိပျထားသော ဥပဒမြေား ဖွဈလာသညျ။ မညျသညျ့အတှကျကွောငျ့ ဆန်ဒထုတျဖောျ၊ တောငျးဆိုမှု ပွုသညျကို ပွနျလညျ သုံးသပျ၍ ရရှိလာသညျ့ ရလာဒျမြားကို အကောငျအထညျဖောျ ဆောငျရှကျရမညျ့အစား ဖမျးဆီး၊ တရားစှဲဆို၊ ပွဈဒဏျခမြှတျခွငျးသညျ ‌ရရှေညျတှငျ ဆိုးကြိုးမြားကိုသာ ဖွဈပေါျစပွေီး အမြိုးသားရငျကွားစေ့ရေးတှငျလညျး အပွုသဘောဆောငျသော တိုးတကျမှုကို ရရှိနိုငျမညျ မဟုတျပါ။ သို့ဖွဈ၍ အစိုးရအနဖွေငျ့ လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျ ပွောဆိုခှငျ့ကို ပွညျတှငျး ဥပဒေ၊ နိုငျငံတကာ စံနှုနျးမြားနှငျ့အညီ လိုကျနာ ဆောငျရှကျ၍ နိုငျငံသားမြား၏ လှတျလပျခှငျ့ တနျဖိုးကို မွှငျ့တငျပေးပါရနျ တောငျးဆိုအပျပါသညျ။ 

တိုငျးရငျးသားဒသေမြားတှငျ ဖွဈပှားလြှကျရှိသော ပဋိပက်ခမြား၏ အကြိုးဆကျမြား

မွနျမာနိုငျငံတှငျး ပဋိပက်ခမြားဖွဈပှားခွငျးလကြျရှိခွငျးနှငျ့အတူ လူ့အခှငျ့အရေးခြိုးဖောကျမှုမြားကို ကြူးလှနျလာခွငျး သညျ အစဉျအလာ တဈခုကဲ့သို့ ဖွဈပေါျလကြျရှိသညျ။ ထိုအခွငျးအရာသညျ လူ့အဖှဲ့အစညျးအတှငျး အကွောကျ တရားဝနျးကငြျကို တညျဆောကျခွငျး ဖွဈသညျ။ ထိုခြိုးဖောကျမှုမြားအတှကျ အရေးယူဆောငျရှကျနိုငျမှု မရှိခွငျး၊ တငျးကပြျသော ဥပဒသေ မြားဖွငျ့ ကိုငျတှယျ ဆောငျရှကျနိုငျမှု မရှိခွငျး၊ နိုငျငံတကာ စညျမဉြျးဥပဒသေမြား၊ ပဋိညာဉျစာခြုပျမြားကို လိုကျနာ ကငြ့ျသုံးခွငျး၊ အတညျပွု လကျမှတျရေးထိုးခွငျး မရှိခွငျးတို့ကွောငျ့လညျး မွနျမာနိုငျငံ ၏ လူ့အခှငျ့အရေးအခွအေနမြေားသညျ နိုငျငံတကာ စံနှုနျးမြားအောကျ သိသာစှာ လြော့နညျး ကဆြငျးလကြျရှိသညျ။ ထိုနညျးတူ ခြိုးဖောကျသူမြားအတှကျလညျး လူ့အခှငျ့အရေးခြိုးဖောကျမှုမြားကို ဆကျလကျ ကြူးလှနျလာစရေနျ တှနျးအား တဈရပျဖွဈစသေညျ။ 

နိုဝငျဘာလအတှငျးတှငျ တိုငျးရငျးသားဒသေမြား၌ တပျမတောျနှငျ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျ အဖှဲ့မြားကွား တိုကျပှဲမြား ပွငျးထနျစှာ ဖွဈပှားဆဲဖွဈသညျ။ အထူးသဖွငျ့ ရခိုငျဒသေတှငျဖွဈပှားလကြျရှိသော တိုကျပှဲမြား၏ အကြိုးဆကျကို ဒသေခံ တိုငျးရငျးသားမြားသညျ ဆိုးရှားစှာ ရငျဆိုငျကွုံတှေ့နကွေရသညျ။ နိုဝငျဘာလအတှငျးတှငျ ရခိုငျပွညျနယျ၊ မွပေုံမွို့နယျ၊ ကြောကျတောျမွို့နယျ၊ အမျးမွို့နယျ၊ မငျးပွားမွို့နယျ၊ ကြောကျဖွူမွို့နယျ၊ မွောကျဦး မွို့နယျတို့မှ ရခိုငျတိုငျးရငျးသား ၃၆ ဦးသညျ ရက်ခိုငျ့တပျမတောျနှငျ့ဆကျနှယျသညျဟူသော စှပျစှဲခကြျဖွငျ့ ဖမျးဆီးခွငျးကို ခံခဲ့ရသညျ။ ၎င်းငျးတို့အနကျမှ ၁၄ ဦးသညျ အကွမျးဖကျမှုတိုကျဖကြျရေးဥပဒေ ပုဒျမ ၅ဝ (က)၊ (ခ)၊ (ည) (သို့) ၅၂(က) တို့ဖွငျ့ အမှုဖှငျ့ တရားစှဲဆိုခွငျးကို ခံခဲ့ရသညျ။ ထို့ပွငျ အောကျတိုဘာလအတှငျးတှငျ ဖမျးဆီးခွငျးခံခဲ့ရသော ရှနေဒီ ယာဉျလိုငျး ပိုငျရှငျ ဦးရှသေနျးနှငျ့ ရယောဉျဝနျထမျး ခွောကျဦးတို့သညျ ရာဇသတျကွီးပုဒျမ ၃၆၅ ဖွငျ့ အမှုဖှငျ့ခွငျးကို ခံခဲ့ရသညျသာမက စကျတငျဘာလအတှငျးတှငျ ဖမျးဆီးခွငျး ခံခဲ့ရသော မွောကျဦးမွို့နယျ၊ အိုးထိနျးကြေးရှာမှ ကြောငျးထိုငျ ဆရာတောျ ဘဒ်ဒန်ဒဦးကဝိဓဇ၊ အိုးထိနျးကြေးရှာအုပျခြုပျရေးမှူး ဦးဝစေိုးထှနျးတို့သညျ အကွမျးဖကျမှု တိုကျဖကြျရေးဥပဒေ ပုဒျမ ၅ဝ ဖွငျ့ အမှုဖှငျ့ခွငျးကို ခံခဲ့ရသညျ။ ၎င်းငျးပွငျ နိုဝငျဘာလ အတှငျးတှငျ ရက်ခိတပွက်ခဒိနျ ထုတျဝရေောငျးခဩူ ကိုသိနျးအောငျမွတျအပါအဝငျ အရပျသား လေးဦးသညျလညျး မတရားအသငျးဆကျသှယျမှု အကျဥပဒေ ပုဒျမ ၁၇(၁)ဖွငျ့ ထောငျဒဏျ နှဈနှဈစီ ခမြှတျခွငျးကို ခံခဲ့ရသညျ။ 

ထို့ပွငျ ခငြျးပွညျနယျ၊ ပလကျဝ မွို့နယျ၊ စိမျးစငျးကြေးရှာမှ ရခိုငျလူငယျ ကိုသီဟခိုငျစိုး နှငျ့ ခငြျးလူငယျ ကိုခါလူးဒါ၊ မွပေုံမွို့နယျ၊ ကနျသာထှကျဝ ရပျကှကျမှ မောငျလရောငျနှငျ့ မွတဲတောငျကြေးရှာမှ  ဦးလှထှနျးခြေ(ခ)ငလုံးခြေ၊ ရှမျးပွညျနယျ မွောကျပိုငျး၊ နမျ့ဆနျမွို့၊ ဟူးခငျကြေးရှာအုပျစု၊ မနျမိုငျမိနျးကှမျးကြေးရှာမှ ကြေးရှာအတှငျးရေးမှူးတို့သညျ တပျမတောျမှ ဖမျးဆီး၊ ခေါျဆောငျသှားခွငျးကို ခံခဲ့ရပွီး စဈဆေးမမွေနျးမှုပွုလုပျစဉျကာလအတှငျး ညှဉျးပနျး နှိပျစကျခွငျးကို ခံခဲ့ကွရသညျ။ 

အထကျပါဖွဈစဉျမြားသညျ နိုဝငျဘာလအတှငျး ဖွဈပှားခဲ့သော ဖွဈစဉျမြားအနကျမှ တခြို့ကို ကောကျနုတျဖောျပွခဲ့ခွငျး ဖွဈသညျ။ ထိုဖွဈစဉျမြားမှ မွနျမာနိုငျငံ လူ့အခှငျ့အရေးအခွအေနသေညျ မညျမြှတိမျးစောငျးလကြျရှိသညျကို ထငျရှားစှာ တှေ့မွငျနိုငျသညျ။ မွနျမာနိုငျငံ၏ လူ့အခှငျ့အရေးစှမျးဆောငျမှုမြားကို ဂြီနီဗာအခွစေိုကျ ပုံမှနျစိစဈသုံးသပျမှု ကောျမတီ (UPR)မှ ၂၀၁၁ ခုနှဈနှငျ့ ၂၀၁၅ ခုနှဈတို့တှငျ စိစဈ သုံးသပျခဲ့သညျ။ ထိုစိစဈသုံးသပျမှု နှဈကွိမျလုံးတှငျ မွနျမာနိုငျငံသညျ မညျသညျ့ပုံစံ ဖွငျ့မဆို ထိနျးသိမျးထားမှု သို့မဟုတျ အကဉြျးကနြမှေုမြားအောကျတှငျ ရှိနသေူမြားကို ကာကှယျရနျ အတှကျ ဥပဒသေမြားကို ညှဉျးပနျးနှိပျစကျမှုကို ဆနျ့ကငြျရေး နိုငျငံတကာ သဘောတူစာခြုပျ (UNCAT)နှငျ့ နိုငျငံသားနှငျ့ နိုငျငံရေးအခှငျ့အရေးဆိုငျရာ သဘောတူစာခြုပျ(ICCPR)အပါအဝငျ လူ့အခှငျ့အရေးဆိုငျရာ နိုငျငံတကာ အဓိက သဘောတူ စာခြုပျမြားကို လကျမှတျရေးထိုးအတညျပွုမညျဟု သန်နိဌာနျပွုခဲ့သညျ။ သို့သောျလညျး ယခုအစိုးရ လကျထကျတိတိုငျအောငျ အတညျပွု လကျမှတျရေးထိုးရနျ ပကြျကှကျဆဲဖွဈသညျ။ ထို့ကွောငျ့ အစိုးရသညျ နိုငျငံတှငျး လူ့အခှငျ့အရေးအခွအေနမြေားကို အမွနျဆုံး မွှငျ့တငျဆောငျရှကျ ရမညျဖွဈသညျ။ ထိုကဲ့သို့ဆောငျရှကျရာတှငျ ကနျ့သတျ၊ဖိနှိပျထားသညျ့ ဥပဒမြေားကို အမွနျဆုံး ပွငျဆငျ ဖွညျ့စှကျခွငျး (သို့မဟုတျ) ရုပျသိမျးခွငျး၊ နိုငျငံတကာ သဘောတူ စာခြုပျမြားကို အတညျပွု လကျမှတျရေးထိုးခွငျး၊ ခြိုးဖောကျမှု ကြူးလှနျသူမြားကို အမွနျဆုံး အရေးယူခွငျး၊ ခြိုးဖောကျခွငျးကို ခံစားခဲ့ကွရသော နဈနာသူမြားအားလုံးကို ပွနျလညျ အစားထိုးပေးလြောျသညျ့ ဥပဒကေို ပွဌာနျးခွငျး စသညျတို့ကို အမွနျဆုံး ဆောငျရှကျခွငျးအားဖွငျ့ လူ့အခှငျ့အရေးအခွအေနမြေားကို အမွနျဆုံး မွှငျ့တငျပေးပါရနျ တိုကျတှနျး အပျပါသညျ။ 

လယျယာမွရေေးရာ ကိစ်စရပျမြား

မွယောကိစ်စရပျမြားကိုဖွရှေငျးဆောငျရှကျရာတှငျ အရှိနျအဟုနျ မွှငျ့တငျဆောငျရှကျနိုငျရေးအတှကျ အစိုးရ မှ  လယျယာမွေ နှငျ့ အခွားမွမြေားသိမျးဆညျးခွငျးခံရမှုမြား ပွနျလညျစိစဈရေးဗဟိုကောျမတီကို ၂ဝ၁၉ ခုနှဈ၊ ဖဖေောျဝါရီလ ၅ ရကျနေ့တှငျ ပွငျဆငျဖှဲ့စညျးခဲ့သောျလညျး လယျယာမွအေရေးကို ဖွရှေငျးဆောငျရှကျရာတှငျ နှောငျ့နှေးမှုမြား ရှိနဆေဲဖွဈသညျ။ သို့ဖွဈ၍ လယျသမားမြား၊ ဌာနတေိုငျးရငျးသားမြားသညျ ၎င်းငျးတို့၏ သိမျးဆညျးခွငျး ခံထားရသော လယျယာမွမြေား ပွနျလညျ ရရှိရနျ အတှကျ ဆကျလကျ တောငျးဆို၊တိုကျပှဲဝငျနကွေဆဲဖွဈသညျ။ နိုဝငျဘာအတှငျး လယျယာမွအေရေးနှငျ့ပတျသကျ၍ တောငျးဆိုမှု တခြို့ကို အောကျတှငျ ကောကျနုတျ ဖောျပွထား သညျ။ 

  • မန်တလေးတိုငျးဒသေကွီး၊ ညောငျဦးမွို့နယျ၌ ငါ့သရောကျမွို့တညျဆောကျရာတှငျ မွသေိမျးဆညျးခွငျး ခံခဲ့ရသညျ့ တောငျသူမြားမှ ၎င်းငျးတို့၏ နဈနာမှုမြားအတှကျ လြောျကွေးပေးအပျရနျ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲ ပွုလုပျ၍ တောငျးဆိုခဲ့ခွငျး
  • တာခြီလိတျမွို့ စကျမှုဇုံ ပွုလုပျရနျအတှကျ တပျမတောျမှ သိမျးဆညျးခဲ့သော မွယောမြား ပွနျလညျ ပေးအပျ ရနျ ဒသေခံ လယျသမားမြားမှ တောငျးဆိုခဲ့ခွငျး
  • စဈအစိုးရလကျထကျတှငျ ထိပျတနျးကုမ်ပဏီမြားမှ သိမျးယူခဲ့ပွီး စိုကျပြိုးလုပျကိုငျခွငျးမရှိသညျ့ ရနျကုနျမှ ဧက သောငျးနှငျ့ခြီ သညျ့ လယျမွမြေားကို မူလတောငျသူမြားထံ ပွနျလညျခှဲဝပေေးအပျရနျ ဒသေခံတောငျသူ ၉၈၅ ဦးမှ ရနျကုနျတိုငျးဒသေကွီး အစိုးရအဖှဲ့ထံသို့ ကနျ့ကှကျလှာ တငျသှငျးခဲ့ခွငျး

မွနျမာနိုငျငံသညျ လယျယာစိုကျပြိုးရေးကို အခွခေံထားသညျ့ နိုငျငံဖွဈသညျ့အလြှောကျ တောငျသူလယျသမားမြား နဈနာမှု မြားကို ရငျဆိုငျရလြှငျ လယျယာမွကေဏ်ဍကို ထိခိုကျစမေညျဖွဈသညျ။ သို့ဖွဈ၍ အစိုးရမှ လယျသမားမြား၏ အကြိုးစီးပှားနှငျ့ လယျယာမွကေဏ်ဍကို မွှငျ့တငျသောအားဖွငျ့ လယျယာမွသေိမျးဆညျးမှုမြား၊ လယျယာမွေ အငွငျးပှားမှုမြားနှငျ့ပတျသကျ ၍ အမွနျဆုံးဖွရှေငျးဆောငျရှကျပါရနျ တိုကျတှနျးအပျပါသညျ။ 

တလအတှငျးသုံးသပျခကြျဒေါငျးလော့ရယူရနျ Burmese MiR for November

နိုဝငျဘာလအတှကျသတငျးမြားစုစညျးမှုဒေါငျးလော့ရယူရနျ Burmese Chronology for November

လကျကနြျနိုငျငံရေးအကဉြျးသားစာရငျး ဒေါငျးလော့ရယူရနျ 80 Remaining PP final list Updated On 30 Nov 19 by Unicode bur

အမှုရငျဆိုငျဆဲစာရငျး ဒေါငျးလော့ရယူရနျ 553 Facing Trial final List (Updated on 30 November)

၆၆(ဃ) အမှုဒေါငျးလော့ရယူရနျ 66 (D) total list(new) Updated

 

ဆကျသှယျမေးမွနျးရနျ

နိုငျငံရေးအကဉြျးသားမြား ကူညီစောငျ့ရှောကျရေးအသငျး

တိတျနိုငျ အတှငျးရေးမှူး                                           +၉၅() ၉၄၂  ၈၀၂  ၃၈၂၈

ဘိုကွညျ   တှဲဘကျအတှငျးရေးမှူး                            +၉၅() ၉၄၂  ၅၀၃  ၈၈၄၀

အောငျမြိုးကြောျ ရနျကုနျရုံးတာဝနျခံ                          +၉၅() ၉၄၂  ၈၈၁  ၇၃၄၈